چه چیزی انسان را از سایر حیوانات متمایز می کند؟ این سوال همیشه هیجان انگیز بوده است. برخی از دانشمندان معتقدند که کلید تفاوت بین انسان و سایر حیوانات در کنترل دقیق یک نیروی زمینی نهفته است: آتش.
ریچارد دبلیو رانگهام نخستی شناس بریتانیایی از طرفداران پر و پا قرصی به نام «فرضیه آشپزی» است. امروزه هیچ جمعیت انسانی شناخته شده ای وجود ندارد که بدون پخت و پز در هیچ جای زمین زندگی کند. این نشان می دهد که توانایی پختن غذا یک مهارت قدرتمند و ضروری برای بشریت است.
بر اساس استدلال رانگهام و یارانش، تغییر یا گذار تکاملی انسان از مصرف غذاهای خام به غذای پخته، «لحظه‌ی دگرگون‌کننده» ویژه‌ای بود که توانست شکم انسان‌های اولیه را سیر کند و فرصت و زمینه‌ای را برای توسعه فراهم کرد. از مغز آنها و علاوه بر آن، شجره نامه آغاز و سرانجام گونه خاص ما را به ما داده است.
کشف جدید یک مکان باستانی در اسرائیل این ایده را قابل قبول تر می کند. یک تیم بین المللی از دانشمندان که در شمال دریای مرده کار می کنند، ادعا می کنند که اولین نشانه های پخت و پز توسط انسان های ماقبل تاریخ را کشف کرده اند.
در یک سایت باستان شناسی، به اصطلاح گشر بنوا یعقوببقایای ماهی های کپور مانند باستانی نشانه هایی از گرم شدن را در 780000 سال پیش نشان می دهد.
البته این کشف قدیمی ترین شواهد استفاده کنترل شده از آتش توسط انسان های اولیه محسوب نمی شود. با این حال، ما باید آن را قدیمی ترین مدرک در نوع خود در اوراسیا بدانیم. در این خصوص باید اشاره کنیم که در آفریقا، محوطه های باستانی مرتبط با هومو ارکتوس با قدمت حداقل 1.5 میلیون سال، حاوی زغال چوب و استخوان های سوخته است.
با این حال، همه اینها فقط نشانه هایی از سوختن هستند و لزوماً نشانه های واضح پخت و پز نیستند. واقعیت این است که به دست آوردن مدرک برای دومی بسیار دشوارتر است.
به طور کلی، مدت ها پس از ورود نئاندرتال ها و هومو ساپینس ها، هیچ نشانه ای از پخت و پز در پرونده های باستان شناسی وجود ندارد. تا همین اواخر، قدیمی‌ترین شواهد آشپزی، بقایای گرم شده گیاهان نشاسته‌ای بود که در کوره‌ای زیرزمینی در آفریقا یافت شد، و باید توجه داشته باشیم که قدمت این مکان تنها به 170000 سال پیش بازمی‌گردد. این تقریباً 600000 سال پس از پختن ماهی توسط انسان‌های اولیه در جایی که اسرائیل کنونی است در دره‌ای نزدیک دریای مرده بود!
ما دقیقا نمی دانیم ماهی مورد نظر چگونه تهیه شده است. اما با توجه به فقدان شواهدی مبنی بر قرار گرفتن در معرض دمای بالا، مشخص است که آنها مستقیماً در آتش پخته نشده اند و همچنین می توان نتیجه گرفت که آنها را به عنوان زباله یا مواد سوزاننده در آتش پرتاب نکرده اند. ینس ناجورکا باستان شناس موزه تاریخ طبیعی لندن نیز در توضیحات خود بر همین نکته تاکید کرد.
آخرین تجزیه و تحلیل های تیم تحقیقاتی نشان می دهد که دندان های ماهی های آب شیرین باستانی به طور منطقی در دریاچه ای نزدیک این سایت (دریاچه ای که امروزه وجود ندارد) گیر کرده و در معرض دمای مناسب برای پخت و پز قرار گرفته اند.
یافته‌های بالا، کنترل اجداد ما بر آتش را به اواسط دوره پلیستوسن مربوط می‌کنند. زمانی که جمعیت های هومو ارکتوس جای خود را به انسان های بزرگ مغز مانند هومو هایدلبرگنسیس دادند. نام انبار علیایک باستان شناس از دانشگاه عبری اورشلیم توضیح می دهد:
کسب مهارت های لازم برای پختن غذا نشان دهنده پیشرفت تکاملی قابل توجهی بود. زیرا توانست ابزارهای اضافی برای استفاده بهینه از منابع غذایی را فراهم کند.
حتی این امکان وجود دارد که پخت و پز فقط محدود به ماهی نباشد، بلکه انواع مختلفی از حیوانات و گیاهان را نیز شامل شود.
گشر بنوت یعقوب مکانی غنی از بقایای باستانی انسان است. در این مکان باستانی، باستان شناسان شواهدی از ابزار سنگ چخماق، بازالت و سنگ آهک و همچنین میوه ها، آجیل، دانه های خوراکی و بسیاری از گونه های پستانداران ساکن خشکی از جمله پستانداران متوسط و بزرگ یافته اند.
طبیعتاً گروه های ساکن در این وادی به وضوح با این سرزمین آشنا هستند. اما به گفته محققان، در نهایت، شناخت صحیح زیستگاه های آب شیرین به عنوان یک عامل کلیدی، فرصت و اجازه رشد این جمعیت را فراهم کرد.
این درک صحیح از زیستگاه های آب شیرین حتی ممکن است به مردم کمک کرده باشد که قاره آفریقا را ترک کرده و در جای دیگری زندگی کنند. با حرکت از یک زیستگاه آب شیرین به زیستگاه دیگر، هومینین ها می توانند در نهایت با دسترسی به منبع خوبی از آب شیرین و غذاهای غنی از مواد مغذی آسودگی خاطر پیدا کنند.
برای سال‌ها، دانشمندان استدلال کرده‌اند که خوردن ماهی‌های غنی از اسیدهای چرب امگا، روی و سایر مواد مغذی حیاتی چیزی است که به مغز انسان اجازه می‌دهد چنین پیچیدگی‌هایی را ایجاد کند.
ماهی خام احتمالاً برای انسان های اولیه خوب بود. اما با ورود ماهی پخته به رژیم غذایی اجداد ما، هضم غذا آسان شده و از طرفی مردم از مصرف عوامل بیماری زا خطرناک در امان مانده اند. لازم به ذکر است که مصرف ماهی پخته می‌توانست مقادیر بیشتری از مواد مغذی را برای مغز هومینین فراهم کند.
ماهی سرخ شده در محوطه باستانی ممکن است نقطه شروع آشنایی بشر با مهارت های آشپزی باشد. نویسندگان مطالعه همچنین نتیجه می گیرند:
این مطالعه شواهدی از پخت ماهی توسط انسان های اولیه ارائه می دهد … نقش زیستگاه های تالاب را در ارائه یک منبع غذایی پایدار در طول سال که نقش مهمی در امرار معاش و همچنین پراکندگی انسان ها در سراسر جهان قدیم ایفا می کند، برجسته می کند.
این مطالعه در اکولوژی و تکامل طبیعی منتشر شده است.