یک مطالعه جدید نشان می دهد ویروس هایی که باعث بیماری های گرمسیری زیکا و دنگی می شوند می توانند حس بویایی میزبان خود را به نفع خود تغییر دهند. هر دو ویروس بوی موش ها را تغییر می دهند و آنها را برای پشه های گرسنه جذاب تر می کند. گونگ چنگیکی از نویسندگان مقاله، میکروبیولوژیست در دانشگاه Tsinghua در پکن، گفت: «این تاکتیک ممکن است به ویروس ها کمک کند تا با استفاده از پشه ها اهداف جدیدی پیدا کنند.
چنگ می گوید که توسعه تکنیک هایی برای مختل کردن فرآیند کنترل بو توسط ویروس ها نه تنها به کنترل زیکا و تب دنگی، بلکه سایر بیماری های منتقله از طریق پشه نیز کمک می کند. جیمز لوگانمتخصص کنترل بیماری در دانشکده بهداشت و طب گرمسیری لندن، می گوید که محققان برای دهه ها می دانند که برخی از بیماری ها می توانند بوی میزبان خود را تغییر دهند.
برخی از ویروس‌ها و میکروارگانیسم‌ها برای استفاده از این موضوع تکامل یافته‌اند. به عنوان مثال، گیاهان آلوده به ویروس موزاییک خیار، مولکولی ترشح می کنند که شته ها را جذب می کند. ویروس ها از شته ها به عنوان ناقل برای آلوده کردن گیاهان جدید استفاده می کنند. دانشمندان همچنین کشف کرده اند که انگل هایی که باعث مالاریا می شوند با تغییر بوی بدن میزبان، پشه های عبوری را جذب می کنند.
چنگ و همکارانش برای آزمایش اینکه آیا ویروس‌های زیکا و دنگی راه‌هایی برای جلب توجه پشه‌ها نیز ایجاد کرده‌اند یا خیر، موش‌ها را با یکی از این ویروس‌ها آلوده کردند. سپس موش های آلوده و سالم را در اتاقک های جداگانه قرار دادند و بوهای آنها را در فضایی مملو از پشه که به دو اتاق متصل است اسپری کردند تا ببینند حشرات کدام گروه را ترجیح می دهند. حدود 65 تا 70 درصد از پشه ها به اتاقک حاوی موش های آلوده منتقل شدند که نشان می دهد بوی این حیوانات برای پشه ها جذاب تر است.
تجزیه و تحلیل شیمیایی هوا در هر محفظه نشان داد که موش های آلوده ترکیبات بدبو مانند استوفنون تولید کردند. محققان دریافتند موش های آلوده به زیکا یا دنگی ده برابر بیشتر از موش های سالم استوفنون تولید می کنند. آغشته کردن موش‌های سالم (و چند انسان داوطلب) با استوفنون نشان داد که پشه‌ها جذب این بو می‌شوند.
باکتری های تولید کننده استوفنون به طور طبیعی روی پوست رشد می کنند، اما تعداد آنها معمولاً توسط یک پروتئین ضد میکروبی ترشح شده توسط سلول های پوست کنترل می شود. با این حال، مطالعه جدید نشان داد زمانی که موش ها به دنگی یا زیکا آلوده شدند، ژن مسئول تولید این پروتئین کمتر فعال بود. در نتیجه، پوست موش‌های آلوده با باکتری‌های تولیدکننده استوفنون پر شد و موش‌ها بوی بیشتری دادند و پشه‌های گرسنه را جذب کردند.
محققان از زیر بغل افراد مبتلا به دنگی با استفاده از سواب نمونه برداری کردند و دریافتند زمانی که افراد به این ویروس آلوده می شوند، نسبت به زمانی که به آن آلوده نشده بودند، استوفنون بیشتری تولید می کردند. علاوه بر این، پشه‌ها بیشتر جذب سواب‌های حاوی عرق افراد مبتلا به دنگی می‌شوند تا افرادی که به این ویروس آلوده نیستند.
این داده ها نشان می دهد که ویروس های دنگی و زیکا از استوفنون برای کمک به گسترش خود استفاده می کنند. با این حال، محققان همچنین دریافتند که اگر به موش‌های آلوده ویتامین A (که معمولاً برای درمان بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود) بدهند، به کاهش میزان استوفنون دفع شده توسط حیوانات کمک می‌کند. این یافته ممکن است به راه جدیدی برای کنترل شیوع هر دو بیماری اشاره کند.
محققان قصد دارند استفاده از ویتامین A را برای کاهش انتقال تب دنگی در مالزی که این بیماری بومی است، آزمایش کنند.
تحقیقات جدید در مجله Cell منتشر شده است.